Novosti



SVETSKI DAN POPULACIJE, 11. JUL 2018. GODINE “Planiranje porodice je ljudsko pravo”

09.07.2018

 

Svetski dan populacije Ujedinjene nacije od 1989. godine obeležavju 11. jula, prema preporuci UNDP (Fonda za razvoj Ujedinjenih nacija), u cilju usmeravanja pažnje na hitnost i značaj pronalaženja rešenja za različite populacione probleme, u kontekstu globalnih planova razvoja.

Tema Svetskog dana populacije 2018. godine je: “Planiranje porodice je ljudsko pravo”

Ove godine se obeležava 50. godišnjica od Međunarodne konferencije o ljudskim pravima 1968. godine, gde se planiranje porodice, prvi put, afirmisalo kao ljudsko pravo. Završni dokument ove konferencije je poznat kao Teheranska izjava, koja nedvosmisleno navodi: „Roditeljima pripada osnovno ljudsko pravo da slobodno i odgovorno određuju broj dece i vremenski razmak između rođenja.“

Time je u zakonski jezik ugrađena suštinska izmena: žene i devojke imaju pravo da izbegnu iscrpljenost, osiromašenje i opasnost od previše trudnoća koje se odvijaju preblizu; muškarci i žene imaju pravo da biraju da li, kada i koliko često će prihvatiti roditeljstvo; svakom pojedincu pripada ljudsko pravo da odredi pravac i domašaj svoje budućnosti u ovom fundamentalnom smislu.

 

Devet standarda poštovanja ljudskog prava na planiranje porodice: 

  • Nediskriminacija: informacije i usluge o planiranju porodice ne mogu se ograničiti na osnovu rase, pola, jezika, veroispovesti, političkog opredeljenja, nacionalnog porekla, starosti, ekonomskog statusa, mesta stanovanja, invaliditeta, bračnog statusa, seksualne orijentacije ili rodnog identiteta.
    Dostupnost: zemlje moraju osigurati da usluge i oprema za planiranje porodice budu svima dostupne.
    Pristupačnost: zemlje moraju osigurati da usluge i oprema za planiranje porodice budu svima pristupačne. 
    Prihvatljivost: informacije i usluge o kontracepciji moraju biti obezbeđene na dostojanstven način, uz poštovanje i moderne medicinske etike i kulture onih kojima se pružaju.
    Dobar kvalitet: informacije o planiranju porodice moraju biti jasno saopštene i naučno utemeljene. 
    Informisano odlučivanje: svaka osoba mora biti osnažena da donosi reproduktivne izbore sa punom autonomijom, bez pritisaka, prinude ili lažnog predstavljanja. 
    Privatnost i poverljivost: svi pojedinci moraju uživati pravo na privatnost kada traže informacije i usluge o planiranju porodice. 
    Učešće: zemlje imaju obavezu da obezbede aktivno i informisano učešće pojedinaca u odlukama koje utiču na njih, uključujući i zdravstvena pitanja. 
    Odgovornost: zdravstveni sistemi, sistemi obrazovanja, lideri i političari moraju biti odgovorni prema ljudima kojima služe, u svim njihovim nastojanjima da ostvare ljudsko pravo na planiranje porodice.

 

            Podaci o vitalno-demografskoj situaciji stanovništva Vojvodine, iz publikacije Instituta za javno zdravlje Vojvodine „Zdravstveno stanje stanvoništva AP Vojvodine 2017. godine“:

 

  • U Vojvodini je, prema proceni Republičkog zavoda za statistiku u 2016. godini živelo 1.881.357 stanovnika, što je za preko 150.000 stanovnika manje u odnosu na popis iz 2002. godine.
  • Očekivana dužina života je viša za žene (77,3 godine) nego za muškarce (71,8 godina) i niža je u odnosu Beogradski region, Srbiju-jug i zemlje Evropskog regiona.
  • Izraženo je starenje stanovništva, odnosno prosečna starost stanovništva je 42,5 godina, a skoro svaka šesta osoba (18,3%) je starija od 65 godina.
  • Stopa nataliteta je nepovoljna (rađa se 9,1 dete na 1.000 stanovnika).
  • Starost žena koje rađaju pomera se prema starijim dobnim grupama.
  • Prosečna starost majke pri rođenju deteta je 29,4 godine.
  • Stopa mortaliteta se održava na visokim vrednostima (14,5‰).
  • Stanovništvo Vojvodine najčešće umire od kardiovaskularnih (50,6%), malignih bolesti (23,6%) i bolesti sistema za disanje (5,2%).
  • Stopa smrtnosti odojčadi je iznosila 5,0‰ i ima povoljne vrednosti.
  • U 2016. godini registrovana su tri smrtna slučaja žena zbog komplikacije trudnoće, porođaja ili babinja (stopa maternalnog mortaliteta je 17,5 na 100.000 živorođenih).
  • Potencijalno izgubljene godine života su značajan indikator prevremene smrtnosti. Stanovništvo Vojvodine ima veći broj potencijalno izgubljenih godina života zbog prevremene smrtnosti od stanovništva Centralne Srbije.
  • Prirodni priraštaj u Vojvodini je nepovoljan i ima negativnu vrednost (-5,4‰) u svim opštinama, osim u Novom Sadu, gde je pozitivan.
  • U 2016. godini je sklopljeno 9.965, a razvedeno 3.110 brakova.

 

 

 

 

«

Aktuelnosti/Novosti

Pretraga


Arhiva


Podelite informaciju