SAVETOVALIŠTE ODSEKA ZA PRAVILNU ISHRANU I PROMOCIJU ZDRAVIH STILOVA ŽIVOTA

Opšte informacije

Pacijenti na prvi pregled u Savetovalište dolaze sa urađenim laboratorijskim analizama i medicinskom dokumentacijom o postojećim bolestima. Konsultacije u oblasti ishrane, u cilju određivanja nutritivne terapije obavljaju se posle ispitivanja stanja uhranjenosti i kliničkog i laboratorijskog nalaza na prvom pregledu. Pravi se individualna dijeta za svakog korisnika Savetovališta i na kontrolnom pregledu koriguje se jelovnik.

U Savetovalištu rade lekar specijalista higijene, master psihološkinja i medicinska sestra.

Dijagnostičkim metodama i anamnezom procenjuje se nutritivni status kod zdravih osoba kao i kod osoba sa različitim oboljenjima.

Osnova našeg rada su individualni pregledi i definisanje dijetoterapije nakon obavljenih pregleda i uvidom u laboratorijske nalaze.

Po savet u vezi sa ishranom dolaze osobe koje su sa:

• gojaznošću,
• pothranjenošću,
• povišenim masnoćama u krvi (hiperlipidemije različitih fenotipova),
• šećernom bolešću (diabetes mellitus),
• metaboličkim sindromom,
• isulinskom rezistencijom,
• hipotireozom ili hipertireozom,
• povišenim arterijskim krvnim pritiskom (hipertenzija),
• mentalno uslovljenim poremećajima uzimanja hrane (anoreksija, bulimija)
• trudnoćom,
• oboljenjima bubrega,
• zapaljenskim bolestima creva (Chron-ova bolest ili ulcerozni kolitis),
• kandidijazom creva,
• malignim bolestima,
• anemijama,
• lergijama ili intolerancijom na hranu i
• specifilnim zahtevima usled različitih sportskih aktivnosti

Individualna medicinska nutritivna terapije (MNT) jeste jedini opravdani način lečenja svih navedenih zdravstvenih stanja.

Model MNT se odvija u pet koraka:

1. nutritivna procena,
2. nutritivna dijagnoza,
3. nutritivna intervencija,
4. nutritivni nadzor
5. nutritivna ocena

Nutritivna procena se bazira na nutritivnoj anamnezi, anketi ishrane i dostupnosti hrane, biohemijskim pokazateljima i antropometrijskim merenjima. Nutritivnu dijagnozu daje lekar specijalista higijene na osnovu nutritivne procene, planira i sprovodi individualnu MNT koristeći vodiče za nutritivnu praksu. Vodiči su zasnovani na očekivanim nutritivnim i zdravstvenim efektima, prati se prihvatanje i primena dijetetske kalorijske restrikcije od 300 do 500 kcal u odnosu na dnevne energetske potrebe. Primarni terapijski cilj je gubitak na telesnoj masi od 10% tokom 3-6 meseci MNT.

Metode rada

Sveobuhvatna procena nutritivnog statusa obuhvata načina ishrane i stila života.

Antropometrijska merenja – kao sastavni deo praćenja uhranjenosti osoba na dijetnom režimu ishrane i kao metoda za utvrđivanje zdravstvenih rizika, a na osnovu izmerene telesne mase, telesne visine, obima struka i izračunavanja indeksa telesne mase (ITM).

Fiziološka i biohemijska ispitivanja (biomarkeri) i klinička ispitivanja (doneta medicinska dokumentacija).

Neophodne biohemijske analize u cilju primarne i sekundarne prevencije bolesti povezanih sa nepravilnom ishranom a koje je neophodno doneti na pregled u zavisnosti od vrste konsultacija:

• Redukcione dijete (za gojaznost) i hiperenergetske dijete (za pothranjenost): kompletna krvna slika, urin, sedimentacija, glukoza, lipidogram (ukupni holesterol, trigliceridi, LDL, HDL holesterol i indeks ateroroskleroze).
• Anemije: kompletna krvna slika (eritrociti, hemoglobin, hematokrit, MCV, trombociti), gvožđe, TIBS, % zasićenosti u cilju dijagnostikovanja anemija (hematološka oboljenja ili usled hroničnih zapaljenjskih oboljenja) i praćenja efekta nutritivne terapije.
• Hiperlipidemije: lipidogram (ukupni holesterol, trigliceridi, LDL, HDL i non HDL holesterol) u cilju određivanja tipa hiperlipidemije, rizika za koronarnu bolest i aterosklerozu i praćenja efekta nutritivne terapije kao osnove u terapiji hiperlipidemija; i hepatogram.
• Dijabetes: kompletna krvna slika, sedimentacija, urin, glukoza, lipidogram (ukupni holesterol, trigliceridi, LDL, HDL holesterol i indeks ateroroskleroze), HbA1c.
• Bubrežni bolesnici: kompletna krvna slika, sedimentacija, urin, glukoza, lipidogram (ukupni holesterol, trigliceridi, LDL, HDL holesterol i indeks ateroroskleroze, urea, kreatitnin, mokraćna kiselina, albumini, proteini, kalijum, kalcijum – u cilju praćenja efekta nutritivne treapije bubrežnih bolesnika pre svega kod pacijenata na hemodijalizi.
• Insulinska rezistencija: OGGT test – može da se radi i u Savetovalištu (potrebno planirati 2h boravka na testu i dodatno vreme za savetovanje).

* Podvučene analize se ne mogu uraditi u Institutu za javno zdravlje Vojvodine