Kampanje



20. mart – Nacionalni dan borbe protiv raka dojke 2024

18.03.2024

Mart je mesec kada se mnogobrojnim aktivnostima obeležava 20. mart – Nacionalni dan borbe protiv raka dojke. Na taj način se skreće pažnja javnosti na raspostranjenost bolesti i na podizanje svesti žena o značaju preventivnih pregleda u ranom otkrivanju bolesti.

Kada se otkrije na vreme, rak dojke je izlečiv u preko 90% slučajeva. Samim načinom lečenja, koje je kraće i efikasnije, podiže se kvalitet života obolelih i lečenih žena.

Preporuke:
  • Obavite samopregled dojki jednom mesečno
  • Uradite preventivni klinički pregled kod lekara jednom godišnje
  • Uradite ultrazvučni pregled dojki po preporuci lekara
  • Uradite mamografiju do 50. godine jednom, posle 50. godine svake dve godine obavezno.

Faktori koji smanjuju rizik od dobijanja raka dojke su: nepušenje, neizlaganje duvanskom dimu i nataloženom duvanskom aerosolu; uzdržavanje od upotrebe alkohola; pravilna ishrana (kalorijski unos u ravnoteži sa kalorijskim rashodom, manje životinjskih masti, više povrća, voća i vode); redovna fizička aktivnost (30 minuta dnevno ili 150 minuta nedeljno); poznavanje tehnika suočavanja sa stresom i njegovog prevladavanja; planiranje prvog porođaja pre 30. godine; dojenje dece – isključivo dojenje do 6 meseci a sa dohranom 12-18 meseci; veća opreznost potrebna je kod žena sa naslednom komponentom, starijih od 50 godina, gojaznih, koje nisu rađale ili nisu dojile, koje su dugo uzimale hormonsku supstitucionu terapiju, ranije imale menarhu a kasnije ušle u menopauzu i koje ne idu redovno kod ginekologa ili na sistematske preglede.


Rak dojke predstavlja vodeći uzrok obolevanja i umiranja od malignih bolesti u ženskoj populaciji širom sveta. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO) u svetu se godišnje registruje skoro 1.700.000 obolelih žena, dok od iste bolesti svake godine umre preko pola miliona njih. Prema najnovijim procenama SZO i Međunarodne agencije za istraživanje raka, samo u Evropi je obolelo više od pola miliona žena od raka dojke. Procenjena stopa obolevanja u Evropi je iznosila oko 74,4/100.000 žena. Srbija se sa procenjenim stopama nalazi na 20. mestu u odnosu na 40 evropskih zemalja. Žene u Srbiji se nalaze u srednjem riziku obolevanja od ove vodeće maligne lokalizacije.

Prema istim procenama, 137.000 žena je umrlo u Evropi od raka dojke i procenjena stopa mortaliteta iznosila je 14,9/100.000. Žene u Srbiji nalaze se u visokom riziku umiranja od raka dojke. Srbija se sa procenjenim stopama mortaliteta u odnosu na 40 evropskih zemalja nalazi na prvom, odnosno drugom mestu zajedno sa Crnom Gorom.

Rak dojke je vodeći maligni tumor u obolevanju i umiranju kod žena u Srbiji. Prema poslednjim podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” iz 2021. godine, u Republici Srbiji je registrovano 4.447 novoobolelih i 1.765 umrlih žena od raka dojke. Stopa obolevanja od raka dojke kod žena u Republici Srbiji iznosila je 64,0 na 100.000, a stopa umiranja 20,6 na 100.000 žena.

U odnosu na prethodni period, zabeležen je porast uzrasno-specifičnih stopa obolevanja od 40. godine života, a najviše stope obolevanja su zabeležene u najstarijim uzrastima – od 70. do 74. godine života.

Kada govorimo o umiranju od malignih tumora dojke primećuje se blagi porast već u uzrastu od 45. godine, ali najviše stope umiranja su u uzrastu od 75 i više godina.

Visoke stope obolevanja u uzrastima od 55. do 74. godine prate u istim uzrastima i visoke stope umiranja, što najverovatnije govori o kasnom javljanju žena tog uzrasta, kada je maligna bolest već u uznapredovalom stadijumu, odnosno već su prisutne udaljene metastaze na susednim organima.

Rak dojke je jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena u Srbiji. Meren godinama izgubljenog života rak dojke je na 3. mestu kao uzrok smrti kod žena starosti 45–64. godine, posle cerebrovaskularnih bolesti i ishemijske bolesti srca.

Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, pa su dometi primarne prevencije, u tom smislu, limitirani. Imajući tu vrstu ograničenja u vidu, kao jedino dokazano efikasno rešenje za smanjenje stope umiranja od ove bolesti nameće se njeno rano otkrivanje, odnosno sekundarna prevencija. Prateći preporuke Svetske zdravstvene organizacije i iskustva evropskih zemalja u sprovođenju populacionih skrining programa, u Republici Srbiji je u decembru 2012. godine započet program organizovanog skrininga raka dojke koji ima za cilj smanjenje smrtnosti i unapređenje kvaliteta života žena obolelih od ove bolesti.

 

Instituti i zavodi za javno zdravlje širom zemlje u saradnji sa predstavnicima lokalnih samouprava organizuju promotivne aktivnosti kako bi uticali na to da što veći broj žena obavi preventivni pregled u cilju ranog otkrivanja raka dojke. Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti stvara se mogućnost za njegovo efikasno lečenje. Pravovremenom primenom odgovarajuće savremene terapije i daljim kontinuiranim tretmanom, moguće je očuvati zdravlje i značajno unaprediti kvalitet života obolelih žena. 

Povodom Nacionalnog dana borbe protiv raka dojke, 20. marta 2024. godine, Institut za javno zdravlje Vojvodine će organizovati javnu manifestaciju, od 8 do 9:30 časova, u holu Instituta i tom prilikom sprovoditi sledeće preglede i aktivnosti: merenje krvnog pritiska; određivanje nivoa šećera u krvi; određivanje nivoa zasićenosti krvi kiseonikom (saturacija kiseonika); izračunavanje Indeksa telesne mase; demonstracija samopregleda dojke na modelu; utvrđivanje stepena zavisnosti od nikotina i nivoa spremnosti za odvikavanje; savetovanje u  vezi sa pravilnom ishranom i zdravim obrascima života i podela zdravstveno-vaspitnog i edukativnog materijala.









Faktori_rizika_za_zdravlje.docx

Napravite svoj plan preventivnih pregleda u 2024. godini




 

«

Aktuelnosti/Kampanje

Pretraga


Arhiva


Podelite informaciju