Novosti



Svetski dan zdravlja, 7. april 2017. godine - „Depresija – hajde da razgovaramo”

31.03.2017

Svetska zdravstvena organizacija svake godine obeležava 7. april, Svetski dan zdravlja, kao jedan od značajnih datuma iz Kalendara javnog zdravlja. Ovaj datum ujedno predstavlja i dan kada je Svetska zdravstvena organizacija osnovana.

Ove godine Svetski dan zdravlja posvećen je depresiji i obeležava se pod sloganom „Depresija – hajde da razgovaramo”. 

Depresija se javlja kod osoba svih uzrasta, različitih životnih puteva i u svim zemljama. Uzrokuje psihološku patnju i utiče na sposobnost osobe da obavlja i najjednostavnije svakodnevne aktivnosti, sa negativnim posledicama na odnose sa porodicom i prijateljima, kao i na sposobnost osobe da privređuje. U najgorem slučaju, depresija može da dovede do samoubistva (suicida) koji predstavlja drugi vodeći uzrok smrti kod mladih uzrasta 15-29 godina starosti.

Cilj ovogodišnje kampanje je da se poveća broj ljudi koji će potražiti pomoć, a koji imaju simptome depresije. Razgovor sa osobama od poverenja može biti prvi korak ka oporavku od depresije. Razgovarajući o depresiji sa članovima porodice, prijateljima, zdravstvenim radnicima, u školama, na radnom mestu, socijalnim ustanovama, u medijima može se smanjiti stigma koja je povezana sa depresijom.

Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, na globalnom nivou 322 miliona ljudi pati od depresije (4,4% svetske populacije). Depresija je glavni uzrok 800.000 samoubistava godišnje na svetskom nivou i predstavlja drugi vodeći uzrok smrti među mlađom populacijom (uzrasta od 15 do 25 godina života).

Depresija je jedan od vodećih uzroka opterećenja stanovnika bolestima u Srbiji. Prema podacima iz izveštaja Svetske zdravstvene organizacije iz 2017. godine (Globalno zdravlje: Procene depresije i drugih mentalnih poremećaja), od depresije u Srbiji pati 419.302 osobe (5% populacije). Prema Studiji opterećenja društva bolešću u Srbiji, depresija je u 2000. godini bila odgovorna za 52.901 DALY-ja (19.073 kod muškaraca i 33.828 kod žena; DALY-godine života korigovane u odnosu na nesposobnost). U ukupnom rangiranju, baziranom na DALY-jima za 18 odabranih poremećaja zdravlja, depresija je bila na četvrtom mestu. Depresija više opterećuje žene kod kojih zauzima treće mesto, dok je kod muškaraca opterećenje depresijom na šestom mestu.

U Istraživanju zdravlja stanovništva Srbije iz 2013. godine, za kategorizaciju stanovništva sa depresivnim simptomima (od minimalnih do simptoma teške depresije) korišćen je Upitnik o zdravlju pacijenta (upitnik samoprocene od 8 pitanja, The Patient Health Questionnaire – PHQ-8) kojim je utvrđeno da 4,1% odraslog stanovništva pokazuje simptome depresije. Simptomi depresije su bili značajno prisutniji kod žena (5,3%) nego kod muškaraca (2,9%), kao i u populaciji starih i najsiromašnijih. Zabrinjava podatak da je čak 21,1% stanovništva starih 85 godina ili više imalo simptome depresije, ali ih oni nisu prepoznali kao takve. U odnosu na prethodna istraživanja zdravlja stanovništva Srbije iz 2000 i 2006. godine, zapaženo je povećanje učestalosti depresije (2000. godine – 4,6%, 2006. godine – 6,0%, a u 2013. godini – 6,7%).

Svetska zdravstvena organizacija u ovogodišnoj kampanji posebnu pažnju posvećuje onima koje depresija najčešće pogađa: adolescentima i mladim odraslim osobama, ženama u reproduktivnom dobu (naročito posle porođaja) i starijim osobama (preko 60 godina).

 

Ciljevi ovogodišnjeg Svetskog dana zdravlja su:

- bolja informisanost javnosti o uzrocima i mogućim posledicama depresije;

- da depresivne osobe prepoznaju simptome i zatraže pomoć;

- da porodica, prijatelji i kolege osoba sa znacima depresije mogu da pruže pomoć.

 

 

Ključne poruke kampanje:

- Depresija je čest mentalni poremećaj koji pogađa ljude svih uzrasta, iz svih sfera života u svim zemljama.

- Rizik za nastanak depresije povećava siromaštvo, nezaposlenost, životni događaji kao što su smrt voljene osobe ili razvod braka, fizička bolest i problem izazvan upotrebom alkohola i droga.

- Depresija uzrokuje duševnu patnju i može da utiče na sposobnost ljudi da obavljaju čak i najjednostavnije zadatke.

- Depresija može da dovede do razarajućih posledica na odnose sa porodicom i prijateljima.

- Depresija može da onemogući ljude da rade i učestvuju u porodičnom i životu zajednice. U najgorem slučaju depresija može dovesti do samoubistva.

- Depresija se može efikasno sprečiti i lečiti. Lečenje obično uključuje psihoterapiju ili korišćenje antidepresivnih lekova ili i jedno i drugo.

- Prevazilaženje stigmatizacije koja je često povezana sa depresijom povećava broj onih koji će potražiti stručnu pomoć.

- Razgovor sa osobama od poverenja može biti prvi korak ka oporavku od depresije.

 

Šta možete učiniti ako mislite da ste depresivni?

- Razgovarajte sa nekim kome verujete o svojim osećanjima. Većina ljudi se oseća bolje nakon razgovora sa osobom od poverenja.

- Potražite stručnu pomoć, pre svega od izabranog lekara.

- Radite ono u čemu uživate i što čini da se dobro osećate.

- Budite u stalnom kontaktu sa porodicom i prijateljima.

- Savetuje se fizička aktivnost, posebno šetnja.

- Neophodni su redovna ishrana i dovoljno sna.

- Izbegavajte ili ograničite unos alkohola jer može pogoršati depresiju.

- Ako imate misli o samoubistvu ili samopovređivanju odmah potražite pomoć (u našoj zemlji možete nazvati ili pisati Centru „Srce“: besplatan tel. 0800 300 303).

 

Šta vi možete da uradite za osobe koje pate od depresije?

- Saznajte više o depresiji.

- Budite dobar slušalac – ohrabrite osobu da potraži pomoć.

- Budite strpljivi – obično je potrebno nekoliko nedelja da se osoba koja pati od depresije oseća bolje.

- Treba ih podsticati na društvene aktivnosti, fizičku aktivnost i redovan san.

- Uklonite sve lekove, oštre predmete i vatreno oružje iz kuće kako biste sprečili povređivanje.

 

U Srbiji jedino udruženje građana koje se već 26 godina volonterski bavi pružanjem podrške i prevencijom samoubistva jeste Centar "Srce", koji u periodu od 17 do 23 časa, na besplatno dostupnom telefonu na celoj teritoriji Srbije 0800 300 303 (kao i putem e-mail-a: vanja@centarsrce.org ili četa na web-stranici www.centarsrce.org) pruža emotivnu podršku osobama u krizi. Ovom volonterskom udruženju građana je potrebna pomoć u pronalaženju stalnog prostora za rad, u cilju održivosti njihove značajne društvene uloge.   

 

Ovim putem skrećemo pažnju i na priručnike Svetske zdravstvene organizacije (SZO) koje je preveo Institut za mentalno zdravlje (Beograd), a odnose se na prevenciju samoubistva iz ugla rada zaposlenih u medijima, lekara i drugih zdravstvenih radnika, rada sa ožalošćenim članovima porodica i službenike zatvora. Možete ih preuzeti:

 

Institut za javno zdravlje Vojvodine već duži niz godina sarađuje sa svim zdravstvenim ustanovama (naročito primarne zdravstvene zaštite), Medicinskim fakultetom i Filozofskim fakultetom – Odsek za psihologiju Univerziteta u N. Sadu, organima uprave na lokalnom i pokrajinskom nivou, medijima i udruženjima građana u oblasti: 1) prevencije mentalnih poremećaja koji su u relaciji sa nastankom depresije; 2) prevencije depresije; 3) informisanja i edukacije o značaju blagovremenog otkrivanja depresivnih poremećaja i rizika za njihov nastanak; 4) informisanja i edukacije o značaju pravilnog lečenja depresije; 5) destimatizacije procesa lečenja i obolelih i 6) javnozdravstvenih mera prevencije samoubistva (naročito su prepoznatljivi efekti posebnog Programa iz oblasti javnog zdravlja za teritoriju AP Vojvodine u 2013/2014. godini – „Zajedno protiv depresije“).

 

Na web-stranici Instituta za javno zdravlje Vojvodine nalaze se dostupni:

 

1) On-line PHQ-9 skrining-test za samoprocenu depresivne epizode,

2) Letak sa PHQ-9 skrining-testom za samoprocenu depresije (na srpskom i mađarskom jeziku):

3) Agitka za pomoć osobama koje imaju simptome depresije i još nisu potražili pomoć (na srpskom i mađarskom jeziku):

4) Letak za podršku članovima porodice osoba koje razmišljaju o samoubistvu (na srpskom i mađarskom jeziku):

5) Poster sa dva ključna pitanja za samoprocenu postojanja depresivne epizode (na srpskom i mađarskom jeziku):

«

Aktuelnosti/Novosti

Pretraga

Arhiva

Podelite informaciju