Ovogodišnji slogan Svetskog dana poremećaja u ishrani “Nada, oporavak i nauka za poremećaje u ishrani”, naglašava temu kampanje “Devet istina o poremećajima  u ishrani” – proizašle iz rada komiteta Akademije za poremećaje u ishrani, na osnovu razmatranja uobičajenih predrasuda, a koje je formulisala svetski poznata istraživačica dr Sindi Bulik sa Univerziteta Severna Karolina. Ona ih je preformulisala u istine, koje su dodatno ukorenjene u naučnim istraživanjima i kliničkim shvatanjima poremećaja u ishrani.

Devet istina o poremećajima u ishrani:

Istina #1: Mnogi ljudi sa poremećajima u ishrani izgledaju zdravo, ali ustvari mogu biti ozbiljno oboleli.

Istina #2: Porodice ne treba okrivljivati i mogu biti najbolji saveznici pacijenata i pružalaca usluga u lečenju.

Istina #3: Dijagnoza poremećaja u ishrani je svojevrsna kriza zdravlja koja remeti lično i porodično funkcionisanje.

Istina #4: Poremećaji u ishrani nisu izbor, već ozbiljne bolesti, pod uticajem biološke prirode.

Istina #5: Poremećaji u ishrani pogađaju ljude bez obzira na pol, uzrast, rasu, etničku pripadnost, oblik i težinu tela, seksualnu orijentaciju i socio-ekonomski status.

Istina #6: Poremećaji u ishrani nose povećan rizik od samoubistva i medicinskih komplikacija.

Istina #7: Genetsko nasleđe i okruženje igraju važnu ulogu u razvoju poremećaja u ishrani.

Istina #8: Geni, sami po sebi, ne predviđaju ko će razviti poremećaje u ishrani.

Istina #9: Potpuni oporavak od poremećaja u ishrani je moguć. Rano otkrivanje i intervencija su važni.

Inicijativa za borbu protiv poremećaja u ishrani je namenjena ljudima koji ih imaju, njihovim porodicama i zdravstvenim radnicima koji ih podržavaju.

Poremećaji u ishrani su širok spektar mentalno uslovljenih stanja koja uzrokuju nefiziološke navike u ishrani povezane sa opsesijom hranom, telesnom masom ili oblikom tela.

Obeležavanje ima za cilj povećanje globalne svesti o ovim poremećajima, širenje tačnih informacija, iskorenjivanje predrasuda i zalaganje za resurse i promenu zdravstvene politike.

Procenjuje se da je širom sveta preko 70 miliona ljudi pogođeno poremećajima u ishrani, uključujući anoreksiju, bulimiju, poremećaj prejedanja i druge specifične poremećaje u ishrani, poput ortoreksije, bigoreksije i dr.

Poremećaji u ishrani imaju DRUGU NAJVEĆU STOPU SMRTNOSTI od bilo koje psihijatrijske bolesti.

Poremećaji u ishrani pogađaju ljude bez obzira na pol, seksualnu orijentaciju, uzrast, socioekonomski sloj, sposobnost, rasu i etničku pripadnost.

Dobra vest je da kada se leče RANO i pravilno, poremećaji u ishrani imaju najveću i najbržu stopu oporavka!

U Institutu za javno zdravlje Vojvodine, u Centru za promociju zdravlja, postoji Savetovalište Odseka za pravilnu ishranu i promociju zdravih stilova života. Zakazivanje je na telefone: 4897-879 i 4897-873 ili putem e-mail-a: savetovaliste@izjzv.org.rs.

Pacijenti na prvi pregled u Savetovalište za pravilnu ishranu dolaze na dva načina:

• preko uputa od izabranog lekara opšte medicine ili medicine rada. Uput važi 6 meseci.
• bez uputa, uz plaćanje - prvi pregled se naplaćuje 1000 dinara, kontrolni pregled uz tumačenje laboratorijskih nalaza se naplaćuje 600 dinara i antropometrijska merenja se naplaćuju 200 dinara.

Za prvi dolazak, bez obzira da li se dolazi na uput ili bez njega, potrebno je da se urade laboratorijske nalaze nakon 12 sati gladovanja - KKS (kompletna krvna slika), SE (sedimentacija), ŠUK (šećer u krvi), prvi jutarnji urin (prvi mlaz se izbegava - ide u WC šolju i tek nakon toga se urinira u bočicu) i lipidni status ("masnoće" u krvi).

Konsultacije u oblasti ishrane, u cilju određivanja nutritivne terapije obavljaju se posle ispitivanja stanja uhranjenosti i kliničkog i laboratorijskog nalaza na prvom pregledu. Pravi se individualna dijeta za svakog korisnika Savetovališta i na kontrolnom pregledu koriguje se jelovnik.

U Savetovalištu rade lekar specijalista higijene, master psihološkinja i medicinska sestra.

Dijagnostičkim metodama i anamnezom procenjuje se nutritivni status kod zdravih osoba kao i kod osoba sa različitim oboljenjima.

Osnova rada su individualni pregledi i definisanje dijetoterapije nakon obavljenih pregleda i uvidom u laboratorijske nalaze.

Po savet u vezi sa ishranom dolaze osobe koje su sa:

-       gojaznošću,

-       mentalno uslovljenim poremećajima uzimanja hrane (anoreksija, bulimija),

-      pothranjenošću,

-       povišenim masnoćama u krvi (hiperlipidemije različitih fenotipova),

-       šećernom bolešću (diabetes mellitus),

-       metaboličkim sindromom,

-       isulinskom rezistencijom,

-       hipotireozom ili hipertireozom,

-       povišenim arterijskim krvnim pritiskom (hipertenzija),

-       trudnoćom,

-       oboljenjima bubrega,

-       zapaljenskim bolestima creva (Chron-ova bolest ili ulcerozni kolitis),

-       kandidijazom creva,

-       malignim bolestima,

-       anemijama,

-       alergijama ili intolerancijom na hranu i

-       specifilnim zahtevima usled različitih sportskih aktivnosti.

Individualna medicinska nutritivna terapija (MNT) jeste jedini opravdani način lečenja svih navedenih zdravstvenih stanja.

Model MNT se odvija u pet koraka:

• nutritivna procena,
• nutritivna dijagnoza,
• nutritivna intervencija,
• nutritivni nadzor i
• nutritivna ocena.

Nutritivna procena se zasniva na nutritivnoj anamnezi, anketi ishrane i dostupnosti hrane, biohemijskim pokazateljima i antropometrijskim merenjima. Nutritivnu dijagnozu daje lekar specijalista higijene na osnovu nutritivne procene, planira i sprovodi individualnu MNT koristeći vodiče za nutritivnu praksu. Vodiči su zasnovani na očekivanim nutritivnim i zdravstvenim efektima, prati se prihvatanje i, ako je redukciona dijeta - primena dijetetske kalorijske restrikcije od 300 do 500 kcal u odnosu na dnevne energetske potrebe. Primarni terapijski cilj je gubitak na telesnoj masi od 10% tokom 3-6 meseci MNT.